Người tị nạn là gì? Các quyền của người tị nạn? Làm sao để xin tị nạn ở Mỹ, Pháp, Đức? Người tị nạn có được xin nhập cư không?

Người tị nạn là gì?

Sự gia tăng nhanh chóng của làn sóng người tị nạn là một trong các yếu tố gây mất ổn định trên toàn cầu cũng như trong mỗi khu vực. Dòng người tị nạn hiện nay rất khác với dòng người tị nạn thời kì sau Đại chiến thế giới lần thứ hai. Lí do tị nạn cũng rất đa dạng, phức tạp. Vì vậy, việc phân biệt rõ người tị nạn và di dân kinh tế là khó khăn. Tuy nhiên, người tị nạn bất luận vì lí do gì vẫn có quyền hưởng những quyền con người tối thiểu nhất và những chuẩn mực đối xử sơ đẳng nhất.

Người tị nạn là người vì lí do chủng tộc, tôn giáo, quốc tịch, hoặc thảm họa tự nhiên, xung đột vũ trang… ở ngoài đất nước mà mình có quốc tịch và không thể hoặc không muốn nhận sự bảo hộ của quốc gia mang quốc tịch.

Người tị nạn là gì?

Định nghĩa hiện đại đầu tiên về tình trạng tị nạn quốc tế được đề xuất bởi Hội Quốc Liên năm 1921 từ Ủy ban tị nạn. Sau Thế chiến II, và để đáp ứng với số lượng lớn người chạy trốn khỏi Đông Âu, Công ước về người tị nạn của Liên Hợp Quốc năm 1951 đã định nghĩa “người tị nạn” (tại Điều 1.A.2) là bất kỳ ai: “bởi nỗi sợ hình thành vì bị đàn áp vì lý do chủng tộc, tôn giáo, quốc tịch, vi thành viên một hội nhóm xã hội đặc biệt hoặc vì quan điểm chính trị cụ thể, cư trú bên ngoài quốc gia của mình và không thể hoặc, do sợ hãi như vậy, không sẵn sàng tự mình tận dụng sự bảo vệ của đất nước đó; hoặc là người không có quốc tịch và cư trú bên ngoài quốc gia là nơi cư trú trước đây của người đó, do các sự kiện như vậy, không thể hoặc, do sợ hãi như vậy, không sẵn lòng quay trở lại với nó.”

Năm 1967, định nghĩa về cơ bản đã được xác nhận bởi Nghị định thư liên quan đến tình trạng của người tị nạn của Liên Hiệp Quốc. Công ước điều chỉnh các khía cạnh cụ thể của vấn đề tị nạn ở Châu Phi đã mở rộng định nghĩa năm 1951, được Tổ chức châu Phi Thống nhất thông qua năm 1969:

“Một người, do sự xâm lược, chiếm đóng, sự thống trị của nước ngoài hoặc các sự kiện gây xáo trộn nghiêm trọng trật tự công cộng ở một phần hoặc toàn bộ quốc gia hoặc quốc tịch nguyên gốc của mình, buộc phải rời khỏi nơi cư trú thường xuyên của mình để tìm nơi ẩn náu ở nơi khác bên ngoài đất nước hoặc quốc tịch của mình.”

Văn bản không ràng buộc từ Mỹ Latin Tuyên bố Cartagena về người tị nạn năm 1984 bao gồm:

“Những người đã rời khỏi đất nước của họ vì tính mạng, sự an toàn hoặc tự do của họ đã bị đe dọa bởi bạo lực tổng quát, xâm lược nước ngoài, xung đột nội bộ, vi phạm nhân quyền hoặc các tình huống khác đã gây xáo trộn nghiêm trọng trật tự công cộng.”

Kể từ năm 2011, chính UNHCR, ngoài định nghĩa năm 1951, còn công nhận những người sau là người tị nạn: “những người ở bên ngoài quốc tịch hoặc nơi cư trú thường xuyên của họ và không thể trở về đó do các mối đe dọa nghiêm trọng và bừa bãi đối với cuộc sống, tính toàn vẹn về thể chất hoặc tự do do bạo lực chung hoặc các sự kiện gây rối nghiêm trọng trật tự công cộng.”

Cơ quan tị nạn Liên Hợp Quốc là gì?

Cơ quan này được ủy nhiệm lãnh đạo và phối hợp hành động quốc tế để bảo vệ người tị nạn và giải quyết các vấn đề về người tị nạn trên toàn thế giới. Mục đích chính của nó là bảo vệ quyền và phúc lợi của người tị nạn. Tổ chức này cố gắng đảm bảo rằng mọi người đều có thể thực hiện quyền xin tị nạn và tìm nơi ẩn náu an toàn ở một nhà nước hoặc lãnh thổ khác và đưa ra “giải pháp lâu dài” cho người tị nạn và các quốc gia lưu trữ người tị nạn.

Đặt trụ sở tại Geneva, Thụy Sĩ, Văn phòng Cao ủy Liên Hiệp Quốc về người tị nạn (UNHCR) được thành lập vào ngày 14 tháng 12 năm 1950. Nó bảo vệ và hỗ trợ người tị nạn theo yêu cầu của chính phủ hoặc Liên Hiệp Quốc và hỗ trợ cung cấp các giải pháp lâu dài, như hồi hương hoặc tái định cư. Tất cả những người tị nạn trên thế giới đều thuộc ủy quyền của UNHCR ngoại trừ những người tị nạn Palestine, những người chạy trốn khỏi tình trạng hiện tại của Israel trong khoảng thời gian từ 1947 đến 1949, do hậu quả của Chiến tranh Palestine năm 1948. Những người tị nạn này được hỗ trợ bởi Cơ quan Cứu trợ và Hoạt động của Liên Hợp Quốc (UNRWA). Tuy nhiên, người Ả Rập Palestine chạy trốn khỏi Bờ Tây và Gaza sau năm 1949 (ví dụ, trong cuộc Chiến tranh Sáu ngày năm 1967) thuộc thẩm quyền của UNHCR. Ngoài ra, UNHCR cũng cung cấp sự bảo vệ và trợ giúp cho các nhóm người di tản khác: người tị nạn, người tị nạn trở về nhà một cách tự nguyện nhưng vẫn cần giúp đỡ xây dựng lại cuộc sống của họ, cộng đồng dân sự địa phương bị ảnh hưởng trực tiếp bởi các phong trào tị nạn lớn, người không quốc tịch và người được gọi là người di cư nội địa (IDP), cũng như những người ở trong các tình huống tương tự người tị nạn và IDP.

Các quyền của người tị nạn

Các quyền của người tị nạn

Quyền trở về

Những điều sau đây có tầm quan trọng đặc biệt đối với quyền trở về:

+ Có thể không bao giờ có tài sản (ví dụ như ở Afghanistan)

+ Không thể tiếp cận tài sản mà họ sở hữu (Colombia, Guatemala, Nam Phi và Sudan)

+ Quyền sở hữu không rõ ràng vì các gia đình đã mở rộng hoặc chia tách và việc phân chia đất đai trở thành một vấn đề

+ Cái chết của chủ sở hữu có thể không để lại tuyên bố rõ ràng về đất đai cho những người phụ thuộc

+ Mọi người định cư trên khu đất biết đó không phải là của họ nhưng không còn nơi nào để đi (như ở Colombia, Rwanda và Đông Timor)

+ Có các khiếu nại cạnh tranh với những người khác, bao gồm cả nhà nước và các đối tác kinh doanh nước ngoài hoặc địa phương (như ở Aceh, Angola, Colombia, Liberia và Sudan).

Những người tị nạn được tái định cư đến một quốc gia thứ ba có thể sẽ mất đi sự cho phép không rõ ràng để ở lại đất nước này nếu họ trở về nước xuất xứ hoặc quốc gia tị nạn đầu tiên của mình.

Quyền không bị gửi trả

Không gửi trả là quyền không bị đưa trở lại nơi bị đàn áp và là nền tảng cho luật tị nạn quốc tế, như được nêu trong Công ước 1951 liên quan đến Tình trạng của người tị nạn. Quyền không bị gửi trả khác biệt với quyền tị nạn. Để tôn trọng quyền tị nạn, các quốc gia không được trục xuất những người tị nạn thực sự. Ngược lại, quyền không bị gửi trả cho phép các quốc gia chuyển người tị nạn thực sự sang các nước bên thứ ba với hồ sơ nhân quyền đáng tôn trọng. Mô hình tố tụng di động, được đề xuất bởi nhà triết học chính trị Andy Lamey, nhấn mạnh quyền không gửi trả bằng cách bảo đảm cho người tị nạn ba quyền tố tụng (xét xử bằng lời nói, tư vấn pháp lý và xem xét tư pháp các quyết định giam giữ) và đảm bảo các quyền đó trong hiến pháp Đề xuất này cố gắng đạt được sự cân bằng giữa lợi ích của các chính phủ quốc gia và lợi ích của người tị nạn.

Quyền đoàn tụ gia đình

Đoàn tụ gia đình (cũng có thể là một hình thức tái định cư) là một lý do được công nhận cho nhập cư ở nhiều quốc gia. Các gia đình bị chia cắt có quyền được đoàn tụ nếu một thành viên gia đình có quyền cư trú vĩnh viễn áp dụng cho việc đoàn tụ và có thể chứng minh những người trong đơn yêu cầu là một đơn vị gia đình trước khi đến và có ý muốn chung sống như một đơn vị gia đình kể từ khi chia cắt. Nếu đơn được chấp nhập, điều này cho phép các thành viên còn lại trong gia đình cũng được di cư đến đất nước đó.

Quyền du lịch

Những quốc gia đã ký Công ước liên quan đến Tình trạng người tị nạn có nghĩa vụ phải cấp giấy thông hành (tức là “Tài liệu du lịch công ước”) cho người tị nạn cư trú hợp pháp trong lãnh thổ của họ. Tuy nhiên, đây là một tài liệu du lịch hợp lệ thay cho hộ chiếu, nó không thể được sử dụng để đi đến nước xuất xứ, tức là từ nơi mà người tị nạn chạy trốn.

Người tị nạn có được xin nhập cư không?

Người tị nạn có được xin nhập cư không?

Ở Mỹ, người tị nạn có thể nộp đơn đăng ký quốc tịch hoặc nhập quốc tịch sau 5 năm kể từ ngày được phép nhập cảnh để cư trú hợp pháp. Tin tốt là khi thẻ xanh tị nạn được chấp thuận, những người tị nạn được phép nhập cảnh để cư trú hợp pháp kể từ ngày họ đến Hoa Kỳ lần đầu theo quy chế tị nạn.

Ở các quốc gia khác hầu như cũng vậy, người tị nạn có thể xin nhập cư sau một thời gian tị nạn, hoặc kết hôn với công dân quốc gia đó để chính thức trở thành công dân chính thức.

Làm sao để xin tị nạn ở Mỹ

Các yêu cầu để có thể xin tị nạn là gì?

Để đủ điều kiện xin tị nạn, bạn phải đáp ứng định nghĩa của một người tị nạn.

Sau đây là một số yêu cầu đối với tình trạng người tị nạn:

1. Bạn không thể hoặc không muốn quay lại quốc gia của mình;
2. Lý do cho việc này phải là sự xâm hại hoặc nỗi sợ sẽ bị xâm hại. Nếu bạn cho rằng mình có nguy cơ bị xâm hại, bạn phải cung cấp đầy đủ bằng chứng để chứng minh rằng nỗi sợ của mình là hoàn toàn hợp lý;
3. Khi bạn thuộc về một chủng tộc, tôn giáo, quốc tịch hoặc hội nhóm xã hội cụ thể hoặc ý kiến chính trị của bạn bị đe doạ.

Bạn phải đáp ứng tất cả các yêu cầu trên để đủ điều kiện nộp đơn xin tị nạn. Nếu bạn nghĩ rằng bạn đủ điều kiện, hãy liên hệ với luật sư di trú để nhận được hỗ trợ hoàn thành Đơn xin tị nạn Mẫu I-589.

Khi nào nên xin tị nạn và nộp đơn xin tị nạn vào Mỹ?

Dù tình trạng di trú của bạn là gì, bạn có thể nộp đơn xin tị nạn NẾU như bạn đang hiện diện tại Hoa Kỳ. Tuy nhiên, bạn phải nộp đơn trong vòng 1 năm sau khi bạn đến Hoa Kỳ.

Nếu bạn bỏ lỡ thời hạn 1 năm, bạn phải có lý do chính đáng để được xem xét. Nếu bạn không thể đưa ra một lời giải thích hợp lý, DHS có thể cho rằng bạn không đủ điều kiện để xin tị nạn. Do đó, điều quan trọng là bạn phải giải thích rõ ràng lý do của mình cho các cơ quan nhập cư. Các tồ chức liên bang có thể xem xét một số tình huống là đủ điều kiện nếu nhận được sự giải thích rõ ràng và hợp lý. Bạn nên tìm đến luật sư di trú để nhận được sự hỗ trợ nếu bạn đã quá hạn thời gian 1 năm.

Có thể bao gồm vợ / chồng và con cái của mình trong đơn không?

• Nếu vợ / chồng và con của bạn chưa lập gia đình dưới 21 tuổi cũng có mặt ở Hoa Kỳ, bạn có thể liệt kê vào đơn xin tị nạn của mình. Bên cạnh đó, bạn phải gửi thêm tài liệu bổ sung. Bạn nên thảo luật kĩ càng với luật sư di trú về giấy tờ cần nộp, bởi vì tài liệu bị thiếu có thể làm chậm quá trình nộp đơn.
• Nếu con bạn trên 21 tuổi hoặc đã kết hôn, bạn không thể liệt kê con mình vào trong đơn. Con bạn sẽ phải nộp đơn riêng.
• Nếu vợ / chồng và con chưa lập gia đình dưới 21 tuổi nhưng ở ngoài Hoa Kỳ, bạn có thể nộp Đơn I-730 để bảo lãnh họ sau khi đơn xin tị nạn của bạn được chấp thuận.

Làm thế nào để xin tị nạn ở Đức?

Làm sao để xin tị nạn ở Mỹ, Pháp, Đức

Ai được phép ở lại Đức?

Người xin tị nạn có quy chế khác nhau tùy thuộc vào tình hình tại xứ sở của họ và tình trạng cá nhân. Ngoài quyền được hưởng tị nạn vì nguyên nhân bị đàn áp chính trị, có những lý do khác để được phép ở lại Đức: bảo vệ người trốn chạy, người cần che chở (subsidärer Schutz) và cấm cưỡng chế trục xuất, như người bị phân biệt chủng tộc hay tôn giáo tại quê hương của họ cũng được hưởng quyền được bảo vệ. Những người bị tra tấn, phạt tử hình hoặc hứng chịu bạo lực tại quê nhà hưởng quyền được che chở. Cấm cưỡng chế trục xuất nếu người không được công nhận tị nạn có thể gặp nguy hiểm khi quay về cố quốc. Người có trách nhiệm rời khỏi nước Đức nhưng tạm thời không thể trục xuất, được hưởng chế độ tạm dung, như không có giấy tờ tùy thân hoặc sẽ đi học ở Đức.

Người tị nạn được hưởng quyền lợi gì?

Theo bộ luật dành cho người xin tị nạn, họ được trợ cấp cơ bản để „đáp ứng các nhu cầu cần thiết“ và „trang trải nhu cầu cá nhân trong cuộc sống hàng ngày“. Người tị nạn hưởng quy chế về lương thực, điện, quần áo và chăm sóc cá nhân. Vì trong vài tuần đầu tiên đa số người tị nạn sống tại trại tiếp cư nên thường phát hiện vật. Chính quyền phương được quyền quyết định cung cấp các gói thực phẩm hay tiền mặt hoặc phát phiếu để mua quần áo và nhu cầu cần thiết. Ngoài ra, mỗi đương đơn được hưởng một khoản tiền trang trải nhu cầu cá nhân, cuộc sống hàng ngày.

Lĩnh tiền

Người tị nạn lĩnh bao nhiêu tiền tùy thuộc vào gia cảnh và tuổi tác. Ngoài ra trợ cấp cao hơn, nếu người sống riêng trong một căn hộ. Tại trại tiếp cư, mỗi tháng một người trưởng thành, độc thân chỉ lĩnh 143 € để trang trải nhu cầu cá nhân, gọi là tiền túi (Taschengeld), vợ chồng mỗi người 129 €, trẻ em đến 6 tuổi 84 €, từ 6-13 tuổi 92 €, thanh thiếu niên từ 14 đến 17 tuổi 85 €. Nếu sau đó chuyển ra ở riêng và phải tự trả tiền điện hoặc quần áo, người độc thân lãnh thêm 216 €, vợ chồng thêm mỗi người 194 €, trẻ em đến 6 tuổ 133 €, từ 6-13 tuổi 157 €, 14 đến 17 tuổi 198 €. Nhu cầu về nhà ở, sưởi ấm và đồ dùng gia dụng được nhà nước đảm nhiệm. Người tị nạn cư trú tại Đức lâu hơn 15 tháng được hưởng trợ cấp xã hội trong trường hợp cần thiết. Như vậy người xin tị nạn độc thân nhận khoảng 392 €. Ngoài ra chi phí nhà ở được đảm nhận như người nhận Hartz IV.

Ai phải rời khỏi nước Đức?

Ai không được công nhận quyền tị nạn chính trị hoặc nhân đạo, không thuộc nhóm cần được che chở cũng như không có bất kỳ quy chế cư trú nào, như hôn nhân, có con quốc tịch Đức phải rời khỏi nước Đức. Sau một thời gian quy định (thường là 30 ngày), không rời khỏi Đức sẽ bị Sở ngoại kiều trục xuất.

Vi phạm hình sự

Tội phạm người nước ngoài có thể bị trục xuất nếu bị kết án tù hơn 1 năm. Tuy nhiên, không bị trục xuất về nguyên quán nơi mà cuộc sống hay tự do cá nhân của họ bị đe dọa như nếu về nước sẽ bị cầm tù. Ngoài ra, đương sự cũng được xem xét về mối quan hệ gia đình và thời gian lưu trú tại Đức trước khi quyết định trục xuất.

Làm sao để xin tị nạn ở Pháp

Theo thống kê của Văn phòng bảo vệ những người tị nạn và người không quốc tịch, trực thuộc Bộ Nội vụ Pháp, vào thời điểm cuộc khủng hoảng người di cư lên đến đỉnh điểm, nước Pháp tiếp nhập khoảng hơn 80.000 đơn xin tị nạn mỗi năm, chỉ bằng 1/10 số đơn xin tỵ  nạn vào nước Đức (khoảng 890.000). Tuy nhiên, đến ngày 17/11 vừa qua, theo con số của Bộ Nội vụ Pháp, nước Pháp đã tiếp nhận 120.900 đơn xin tị nạn, nhiều hơn 1.000 đơn so với tại Đức (119.900 đơn). Con số này có xu hướng tăng khoảng 10-15% mỗi năm.

Như ở hầu hết các quốc gia, điều đầu tiên bạn có thể làm là tiếp cận UNHRC. Để nộp đơn xin tị nạn, bạn có thể phải đăng ký với cơ quan ký kết. Điều đầu tiên bạn cần làm là đến PADA (plateforme d’acceuil pour demandeurs d’asile). PADA là một tổ chức độc lập giúp đỡ những người xin tị nạn ở Pháp. Tổ chức PADA giúp bạn điền vào biểu mẫu và chuẩn bị đơn đăng ký của bạn dựa trên nó. Bạn cần điền vào cái này mẫu đăng ký như bước đầu tiên. Đại diện tương ứng từ PADA sẽ sắp xếp cuộc hẹn của bạn với cảnh sát tỉnh. 

Trên đây là thông tin về tị nạn và tị nạn các nước mỹ, pháp, đức. Để tìm hiểu về định cư nước ngoài theo diện chính ngạch, quý khách vui lòng truy cập website dinhcudaquocgia.com hoặc gọi tới hotline CSKH.